گفت وگو با استاد بلوچ نژاد از پیشکسوتان تعزیه در بندرعباس

استاد بلوچ نژاد  بدون شک شما از اساتید نامدار تعزیه بندرعباس هستید وباید سالهای سال سپری گردد تا افرادی همچون حضرتعالی روی کار آید برای شروع از خوتان بگوئید و اینکه مسیر تعزیه خوانی را چگونه طی کردید ؟ چگونه تعزیه خوان شدید ؟ از کی شروع‌کردید؟

عبدالرضا بلوچ نژاد متولد ۱۳۴۰ شهرستان بندرعباس ۵۸ سال سن دارم شبیه خوان نقش امام حسین(ع) در حسینه زینبیه مشهدی سکینه بندرعباس و ۴۸ سال است که شبیه خوان هستم. به دلیل اشتیاق خانواده ام به شرکت در مراسمات مذهبی به طور خاص از سن ۸،۷ سالگی با روضه خوانی و تعزیه خوانی به گونه نمایشی آشنا و علاقه خاصی پیدا کردم و از آن جایی که در حسینیه محل زندگی مان مراسم تعزیه اجرا می شد، بانیان حسینیه گاهی برای بچه های محله آزمون استعداد یابی در نسخه خوانی در نظر می گرفتند و برای نقش های طفلان حضرت زینب (س) و طفلان حضرت مسلم (ع) از بچه ها استفاده می کردند. من هم چندین بار موفق به اجرای نقش طفلان حضرت مسلم شدم و همین باعث حضور بیشتر در صحنه تعزیه و علاقه مندی به هنر نمایش در من شد. گاهی هیچ نسخه ای برای خواندن هم سن و سالان من نبود، من و بچه های هم سن و سال من که نوجوان بودیم فقط لباس پوش در صحنه تعزیه حضور داشتیم. انبیا و اشقیا را تجربه کرده ام و خدا را شکر می کنم که در این سال ها با شبیه خوانی نقش امام توفیق خدمتگذاری در مراسمات حسینی را دارم.

 

بنظر شما احترام پیشکسوت‌ها در تعزیه خوانی رعایت میشود؟

یکی از قواعد در تعزیه خوانی احترام به پیشکسوت ها می باشد. با اعتقاد بر این مطلب که ما هرچه در زمینه تعزیه خوانی تجربه کردیم از لطف بزرگان است به همین دلیل در هیئت تعزیه خوانی که من سالها خدمتگذاری می کنم احترام متقابل است و تا کنون از طرف دوستان جوان بی احترامی دیده نشده است.

 

 آیا برایتان فرقی هم دارد که با چه کسی تعزیه بخوانید?

اکثریت شبیه خوان ها بدلیل اینکه بیشتر در فضای حسینیه محله خودشان اجرای تعزیه دارند شاید فرصت آنچنانی نباشد که دیگر دوستان را ارزیابی کنند و درمورد آن ها نظر دهند. همخوانی در تعزیه بیشتر با کسانی که با تجربه باشند در اجرا تاثر بیشتری بر مخاطب دارد وگرنه از نظر من چه کسی بود مهم نیست. بیشتر باید کیفیت اجرا را در نظر گرفت.

 

 استاد ممکن است نظرتان را راجع به جوانهای جویای نام در تعزیه بفرمائید؟

در مورد جوان ها علاقمند به تعزیه، اگر بزرگواران مسئول و متولیان فرهنگی و امور هنری به ویژه اداره کل فرهنگ و ارشاد اسلامی از طریق زیرمجموعه خود انجمن نمایش هرمزگان بستری فراهم کند که جذب جوانان علاقمند به این هنر ملی و دینی همراه با آموزش از طریق اساتید انجام شود و برگزاری همایش و سوگواره های تعزیه صورت بگیرید. فرصت مناسبی است که ما عزیزان جوان با این هنر ملی و مذهبی و بسیار جذاب آشنا کنیم.

 

  فکر میکنیدحفظ سنت ها درتعزیه چقدر رعایت می‌شود و نوآوری در تعزیه را تا کجا ازاد میدانید؟

من فکر می کنم حفظ سنت ها و آئین ها در تعزیه با همان حال و هوای متعلق به خود و اجرایی که در گذشته بود مناسب تر است. بعضی وقت ها به جای زیبا کردن اجرا ناخواسته باعث آسیب رسانی به آئین ساده و بی الایشی می شویم. اگر دوستان اهل تعزیه تصمیم به آسیب شناسی در زمینه اجرا و برطرف کردن آن باشند، شاید این میراث گران بهای گذشتگان را بتوانیم به رسم امانت داری به آیندگان بسپاریم.

 

 کیفیت تعزیه ما با سی تا چهل سال پیش چه تغیراتی داشته ؟

تغییرات بسیاری با گذشته دیده میشود که بیشتر آن بر اثر زمان و اعمال سلیقه پیش آمده. تغییرات هم در نوع اجرا و هم در نسخه های مجالس تعزیه. لازم است به تصحیح مجالس تعزیه خوانی اشاره کنم در بعضی از مجالس تعزیه از نظر اشعاری که در طی سالها بر اثر بازنویسی ها به وجود آمده و فرد بازنویس جاهایی به علت ناخوانا بودن خود نوشته است. نسخه های قدیمی از بهترین ها می باشد که در حال حاضر کمیاب است. این را باید اساتید اهل تعزیه سپرد تا با استفاده از دستور مجالسی که در اختیار دارند به نوع مطلوبی رفع اشکال کنند. دوستان مسئول در حوزه نمایش لطف کنند تا زمانی که کار مجالس انجام می شود از مجالس تعزیه که در قدیمی ترین حسینیه در منطقه بندرعباس است.کپی برداری کرده و در اختیار هیئت های تعزیه خوان قرار دهند.

 

در حال حاضر وضعیت تعزیه در استان را چگونه میبینید وچگونه ارزیانی میکنید؟

بحمداله هیئت های تعزیه خوانی در استان سعی در هرچه باشکوه برگزار کردن مراسمات خصوصا تعزیه را دارند. اگر در جاهایی مواردی دیده می شود نیاز به آموزش و حمایت مسئولین مربوطه را دارد. مهم آن است که این عزیزان سالیان سال این نمایش ملی و مذهبی را همچنان برپا داشتند. ما تعزیه خوان ها نیاز به تجربیات اساتید و بزرگان در این حوزه را داریم تا این هنر فاخر را هرچه بیشتر به آیندگان و جوانان بشناسانیم. بزرگواران توجه داشته باشند که آئین ها و مراسمات باید به شکل سنتی خود حفظ شود.

 

 با توجه به کسوت وسابقه شما در تعزیه برای بهبود اوضاع چه پیشنهادی دارید؟

ایجاد انجمن تعزیه خوانان از سوی اداره کل فرهنگ و ارشاد اسلامی 

برگزاری همایش ها و کلاس های آموزشی از سوی اساتید با تجربه

اشراف بر برگزاری مراسمات تعزیه خوانی و کمک به بانیان پرتلاش

تشکیل کار گروهی جهت تصحیح مجالس و آسیب شناسی در تعزیه و توزیع مجالس تصحیح شده به هیئت های تعزیه خوان

پذیرفتن انجمن نمایش جهت ساماندهی به گروه های اجرایی و کمک به این بزرگواران

محلی جهت آموزش یا آموزشکده برای جوانان علاقمند

ایجاد محلی دائمی با درنظر گرفتن اجرا های میدانی برای اجرای تعزیه در مناسبت های مذهبی

 

در حال حاضر در زمینه تئاتر هم مشغول به فعالیت هستید؟

در حال حاضر افتخار حضور در تمرینات نمایشنامه « و باز از نیستان تا... » به نویسندگی استاد علی رضایی و کارگردانی استاد سعید موحدی را دارم به امیدی که در کنار دوستان خوب و هنرمندان توانا گروه به عنوان بازیگر اجرای خوبی را برای مخاطبان داشته باشیم.

 

 استاد بلوچ نژاد ضمن تشکر از شما که وقتتان را بمن دادید اگر پیامی ویا صحبتی دارید که صلاح میدانید بیان شود،  بفرمائید؟

من از شما و دوستان همکارتان کمال تشکر را دارم و آرزوی بهترین ها را برای شما خواستارم. جا دارد که یادی هم از دوست شبیه خوان که سال ها در عرصه هنر نمایشی تئاتر و تعزیه فعالیت های چشمگیری داشتند نماییم. شادروان موسی آشفته روحش شاد و یادش گرامی.

در صورت امکان انجمن نمایش استان اجرای تعزیه عاشورایی را بصورت میدانی با شرکت گروه های تئاتر استان ترتیب دهد و حتی برای یکبار به اجرای عموم گذارد. این زحمت همت بلند مسئولین محترم خصوصا مسئول انجمن هنرهای نمایشی آقای حسین کریمی پور را می طلبد. از آنجای که با روحیه پرتلاش و پیگیری های برادر عزیزم آقای حسین کریمی آشنایی دارم امیدوارم که این درخواست محقق گردد. ان شاالله. بسی جای تاسف دارد که آنچان توجهی که باید به این هنر ملی مذهبی که شایسته حمایت از متولیان اجرا می باشد تا کنون انجام نشده و آن را به حال خود رها کردند. درحالی که شنیده می شود اجراهای تعزیه در کشورهایی که کمتر با این نمایش آشنایی دارند بشکل زیبا از طرف گروها به اجرا در آمده است